Ντέμη Αυλωνίτη
Μέρος του μυστηρίου της ζωής, η ανθρώπινη φωνή αποτελεί το δακτυλικό μας αποτύπωμα και έναν θησαυρό που μας επιτρέπει να επικοινωνούμε, να δημιουργούμε, να εκφράζουμε συναισθήματα, να επιβιώνουμε. Με αφορμή το βιβλίο του Ζαν Αμπιτμπόλ «Η Δύναμη της Φωνής» υπενθυμίζουμε την αξία της και τονίζουμε τη «φροντίδα» που χρειάζεται απ’ όλους μας και κυρίως από τους τραγουδιστές, καθώς αποτελεί βασικό μέσο βιοπορισμού τους.
•Ο Θησαυρός που λέγεται “φωνή”
Όλοι αναγνωρίζουμε ότι η φωνή του κάθε ανθρώπου είναι μοναδική και κρύβει μια ανεξάντλητη συναισθηματική δύναμη. Όμως δεν έχουμε τις γνώσεις να το αναλύσουμε και να το κατανοήσουμε επιστημονικά ή τη δυνατότητα να αντιληφθούμε πώς γίνεται για παράδειγμα ένας βαρυποινίτης να έχει στιγμές συγκίνησης και να ξεσπάει σε λυγμούς ακούγοντας μια άρια ή ένας Αβορίγινος να γοητεύεται από τη φωνή της Μαρίας Κάλλας. Υπάρχουν ξένα ντοκιμαντέρ στα οποία λέγεται ότι όταν μια ομάδα δημοσιογράφων έδειξε σε Αβορίγινες της Αυστραλίας ταινίες και βίντεο από το σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, εκείνοι δεν έδειξαν ενδιαφέρον στις ιδιαιτερότητές και τις ανακαλύψεις μας. Όταν είδαν μουσικά βίντεο με τους Μπιτλς, τον Ρέι Τσαρλς και τον Μάικλ Τζάκσον, έριξαν ένα χαμόγελο ή κούνησαν το κεφάλι. Τι έκαναν όταν προβλήθηκε μπροστά στα μάτια τους βίντεο με τη Μαρία Κάλλας να ερμηνεύει την «Κάστα Ντίβα», την υπέροχη άρια από την όπερα «Νόρμα» του Μπελίνι; Οι Αβορίγινες δεν κατάλαβαν λέξη αλλά ένιωσαν τέτοια συναισθήματα που άρχισαν να κλαίνε. «Τη βρίσκω πολύ σπαραχτική και ας μην την καταλαβαίνω. Σου δίνει την αίσθηση πως είναι κάτι ιερό» είπαν οι αυτόχθονες κάτοικοι της Αυστραλίας. «Αν υπάρχει δύναμη της φωνής βρίσκεται σε κάποιες μαγικές, αβέβαιες σφαίρες. Διαμορφώνεται από τον εσωτερικό μας κόσμο, από τα γονίδια και τη σωματική μας κατασκευή, αλλά είναι και αυτό που διαμορφώνει και υπογραμμίζει την εικόνα μας στους άλλους» αναφέρει ο Ζαν Αμπιτμπόλ, ο οποίος στο βιβλίο του «Η Δύναμη της Φωνής» παρουσιάζει επιστημονικές και όχι μόνο αναλύσεις καθώς και αντίστοιχα παραδείγματα με τα παραπάνω, σε σχέση πάντα με τη φωνή, η οποία γοητεύει, πείθει, χειραγωγεί.
Ρέι Τσαρλς
Ο Αμπιτμπόλ, φωνίατρος και προσωπικός γιατρός διάσημων τραγουδιστών του εξωτερικού, χειρουργός ΩΡΛ και πρώην διευθυντής της Πανεπιστημιακής Κλινικής του Παρισιού, έγινε αυτό που είναι σήμερα όταν τα Χριστούγεννα του 1978 αναγκάστηκε να κάνει εκτάκτως, για πρώτη φορά σε πραγματικό άνθρωπο και όχι ως απλώς εκπαιδευόμενος πάνω σε πτώματα, τραχειοτομή προκειμένου να σώσει τη ζωή μιας κοπέλας και σε δεύτερο χρόνο και τη φωνή της. Ήθελε τόσο να την ακούσει ξανά που κατάλαβε τι θέλει να ακολουθήσει επαγγελματικά με πάθος. Δεν πίστευα ποτέ ότι θα ξεφύλλιζα ένα βιβλίο που θα περίμενε κανείς να βρίσκεται στο γραφείο ενός ΩΡΛ και ότι θα μου κέντριζε το ενδιαφέρον. Πρόκειται για αυτονόητα και δεδομένα πράγματα στη ζωή μας, τα οποία στην πραγματικότητα δεν είναι και παραμένουν ένα άλυτο μυστήριο. Τι είναι η φωνή; Χαχα, πολύ απλό σκέφτεσαι. «Ο ήχος που παράγεται από τον αέρα που ξεκινά από τους πνεύμονες όταν πάλλει τις φωνητικές χορδές του λάρυγγα και μορφοποιείται από τα όργανα της στοματικής και ρινικής κοιλότητας» απαντάς με ευκολία σε «συνεργασία» με τη Βικιπαίδεια. Μέσα από το βιβλίο του δημιουργού «Η Οδύσσεια της Φωνής» θα κάνεις μια παύση, για να συμφωνήσεις ότι «υπάρχουν τόσες διαφορετικές φωνές όσοι και κόκκοι της άμμου της θάλασσας», «είμαστε επτά δισεκατομμύρια Homo vocalis και ο καθένας έχει τη δικιά του διακριτή φωνή και τις δικές του δονήσεις», «η φωνή είναι το αποτέλεσμα μιας αλχημείας μεταξύ ψυχής και σώματος».
Στην «Ιερή Νύχτα», ο Ταχάρ Μπεν Τζελούν αναφέρει ότι μπορείς να σκαρώσεις και να πεις ένα παραμύθι σε έναν τυφλό, αλλά δεν θα τον ξεγελάσεις με το ψέμα. Διότι «ο τυφλός θα δώσει περισσότερη προσοχή στον ήχο της φωνής σου παρά στα λόγια σου». Όπως σημειώνει ο Αμπιτμπόλ, η φωνή μας καταγράφει τις σκέψεις μας, αντανακλά τον αληθινό εαυτό μας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμυντικά ή επιθετικά. «Για περισσότερα από δέκα χιλιάδες χρόνια όλοι οι πολιτισμοί θεωρούσαν τη φωνή τον αιθέρα της ζωής. Μόνο τον 19ο αιώνα εντοπίστηκε ως ολότητα που μπορεί να αναλυθεί επιστημονικά. Το γεγονός ότι οι λαρυγγολόγοι μπορούν να εξετάσουν τις φωνητικές χορδές του ανθρώπου πιέζοντας προς τα κάτω τη γλώσσα του ενώ εκείνος ή εκείνη λέει «Ααα»! οφείλεται στον Μανουέλ Γκαρσία που μας άφησε παρακαταθήκη τον τόμο «Πλήρης διατριβή περί της τέχνης του τραγουδιού» (1847) όπου καθορίζει τις πρώτες αρχές της φώνησης. Η κάθε φωνή έχει το δικό της μοναδικό αποτύπωμα. Ο Παβαρότι μπορούσε να παράξει επτά αρμονικές, ενώ ένας απλός άνθρωπος παράγει μόνο τρεις. Η Μαρία Κάλλας, ο Μάριο Ντελ Μόνακο ή ο Καρούζο γεννούσαν μοναδικούς συναισθηματικούς κραδασμούς, έκαμαν τις φωνητικές τους χορδές να πάλλονται και να δημιουργούν άμεσα δευτερεύοντες θεμελιώδεις τόνους. Η ανθρώπινη φωνή και η μητρική γλώσσα χαράζονται σαν ανεξίτηλο τατουάζ από ηλικίας δεκαοχτώ μηνών μέχρι τεσσάρων ετών. Τα παιδιά διατηρούν από τη μήτρα τη μνήμη του τόνου και των παλμών της φωνής της μητέρας τους», είναι απειροελάχιστες από τις πληροφορίες που αναλύονται στη «Δύναμη της Φωνής».
Οι τραγουδίστριες και οι τραγουδιστές έχουν πολλά να νοιαστούν. Σήμερα πρέπει να προσέχουν σύμφωνα με τον Αμπιτμπόλ ακόμη και τις ενέσεις μπότοξ ή άλλες επεμβάσεις που κάνουν στο λαιμό, διότι αν επηρεαστεί ο κρικοθυρεοειδής μυς, μπορεί οι τονικότητες της φωνής να πάθουν μερική βλάβη. Άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τραγουδιστές με κόστος την αλλοίωση των φωνητικών χορδών τους είναι η κόπωση, η ξηρότητα, οι όζοι, οι πολύποδες , η παλινδρόμηση οξέος κ. ά. Η φωνή, η οποία αποτελεί «όπλο» διδασκαλίας, πειθούς ή χειραγώγησης από πολιτικούς και ανθρώπους που έχουν ή επιθυμούν κάποια εξουσία, είναι το κύριο μέσο βιοπορισμού για τον εγγαστρίμυθο (λαστιχάνθρωπο του λάρρυγα), τον μίμο (ακροβάτη του λάρρυγγα), τον ηθοποιό και τον τραγουδιστή. Η Σελίν Ντιόν για παράδειγμα, μία από τις πιο ευαίσθητες και δυνατές ταυτόχρονα φωνές των ημερών μας, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Πριν κάποια χρόνια, στο ξεκίνημα μιας συναυλίας της στο Σίζαρς Πάλας του Λας Βέγκας, προκειμένου να προσαρμοστεί σε μια σκηνή με μια κλίση κλίμακας οκτώ μοιρών προκειμένου να έχουν καλή θέα και αυτοί που κάθονται στο πίσω μέρος της αίθουσας, έσκυβε προς τα εμπρός κατά την ερμηνεία της, γεγονός το οποίο σε βάθος προκαλεί συνέπειες στη φωνή. Τότε έπαθε ελαφριά λαρυγγίτιδα. Ανάλογες συνέπειες μπορεί να έχει οποιοσδήποτε δεν τραγουδά σωστά και δεν «προπονεί» το σώμα και τη φωνή του με την ίδια συνέπεια που το κάνει και ένας αθλητής. Η Ντιόν το 2018 έπαθε τυμπανοπνευμονία και χειρουργήθηκε, γεγονός που την κράτησε για αρκετό καιρό σε αφωνία και μακριά από το τραγούδι, ενώ ανέβαλε την παγκόσμια περιοδεία της “Courage World Tour” μέχρι το 2023 λόγω νέων προβλημάτων υγείας, για έντονους μυϊκούς σπασμούς. Η 54χρονη Καναδή τραγουδίστρια για να επιστρέψει στη σκηνή θέλει να είναι 100% σε φόρμα γιατί θέλει να δώσει αυτό που πραγματικά αξίζει στο κοινό της.
•Χειρουργείο στις φωνητικές χορδές έχει κάνει και η Μίλι Σάιρους, η οποία αντιμετώπιζε για χρόνια πρόβλημα στις φωνητικές της χορδές αλλά άργησε να το αντιληφθεί. Τον Νοέμβριο του 2011 έπειτα από αιμορραγία στις φωνητικές της χορδές χειρουργήθηκε και η Αντέλ. Το 2015 σε χειρουργική επέμβαση υποβλήθηκε και ο Έλτον Τζον για κατεστραμμένες φωνητικές χορδές. Ο Ροντ Στιούαρτ δεν είχε φωνή για εννέα ολόκληρους μήνες καθώς οι γιατροί χρειάστηκε να του κόψουν μύες του λαιμού καθώς διαγνώστηκε με καρκίνο στον θυρεοειδή αδένα. Στο παρελθόν και ο Τζάστιν Τίμπερλεϊκ έχει αφαιρέσει οζίδια από τις φωνητικές του χορδές. Γενικά, οι τραγουδιστές που έχουν κατά καιρούς αντιμετωπίσει άλλοτε ασήμαντα και άλλοτε σοβαρά θέματα είναι αμέτρητοι. Η φωνή αλλάζει ή χάνεται αν δεν τη φροντίσουμε όπως πρέπει. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για το καθετί πάνω μας και να μην κάνουμε υπερβολές. Μόνο έτσι θα χαιρόμαστε όλα τα ανεξήγητα ανθρώπινα χαρίσματα.
The post Ο θησαυρός που λέγεται “φωνή” – Με αφορμή το βιβλίο του Ζαν Αμπιτμπόλ “Η Δύναμη της Φωνής” appeared first on Fragilemag | Ηχογραφώντας το βουητό της πόλης.